Nasze drezyny poruszają się na linii kolejowej nr 376. Pierwotnie linia łączyła stację Kościan ze stacją Opalenica. We wrześniu 2010 na trasie Grodzisk Wlkp. – Opalenica zdemontowano torowisko i pozostał 30-kilometrowy odcinek Grodzisk Wlkp. - Kościan.

Stacje i przystanki
Nazwa	Km	Opis
Kościan	0.000	Stacja z czynnym ruchem pasażerskim (Poznań - Wrocław).
Bonikowo	6.776	Stacja z jednym dodatkowym torem.
Sepno	12.977	Kiedyś stacja z semaforami i dodatkowymi torami. Teraz tylko przystanek.
Plastowo	18.819	Stacja z dwoma dodatkowymi torami.
Cykowo	21,250	Nieczynna ładownia.
Ujazd Wielkopolski	25.600	Przystanek z dodatkowymi torami. Baza GKD. Tutaj rozpoczynamy wycieczki.
Grodzisk Wielkopolski	30.226	Stacja z czynnym ruchem pasażerskim (Poznań - Wolsztyn). Czasami można spotkać tu parowozy z Wolsztyna.

Lata 1881-1900 - powstanie linii Opalenica - Grodzisk Wlkp.

Już nasi dziadowie wiedzieli, że najważniejszym czynnikiem dla rozwoju powiatu grodziskiego będzie rozwój przemysłu i wszystko inne co temu służy. Dlatego myśląc już o budowie cukrowni w Opalenicy postanowiono budować także linie kolejowe, którymi można by swobodnie dostarczać buraki z okolicznych majątków ziemskich.

10 maja 1881 roku podjęto uchwałę o budowie drugorzędowej linii kolejowej z Grodziska do Opalenicy, którą oficjalnie otwarto 10 grudnia 1881 roku, chociaż cukrownię uruchomiono dopiero w 1884 roku. Projekt zrealizowała Dyrekcja Kolei Marchijskiej przy współudziale władz Grodziska. Na potrzeby cukrowni została także wybudowana w 1886 roku kolej wąskotorowa z Opalenicy do Lwówka.

Warto na marginesie wspomnieć, że budowa kolei żelaznych miała również wielu przeciwników, szczególnie wśród ludności wiejskiej. Ówczesne lokomotywy, które powszechnie określano, jako: "zarazę siejącą ogniem i dymem", obwiniano za wszystkie możliwe nieszczęścia. Dlatego też często na torach znajdowano sterty kamieni i drągów, którymi próbowano wykoleić pociągi. Między innymi 19 grudnia 1881 roku zatrzymano pociąg jadący z Opalenicy do Grodziska, ponieważ nieznani sprawcy ułożyli na torach kamienie, które nierzadko ważyły ponad 50 kilogramów.

Kartki z historii:

• Rok 1883 Opalenica-Grodzisk - Pociąg idący wieczorem z Opalenicy do Grodziska musiał w połowie drogi przystanąć, gdyż konduktor pociągu spostrzegł na szynach położone kamienie, tak, że pociąg łatwo się mógł wykoleić. Niektóre z położonych kamieni ważyły przeszło półtora centnara. Sprawcę tego czynu dotychczas nie wyśledzono.
• Rok 1900 Opalenica-Grodzisk - Dwóch chłopców szkolnych w pobliżu dworca poukładało kamienie na szyny. Szczęściem konduktor spostrzegł zawadę i zdołał pociąg powstrzymać.

Lata 1900-1912 - powstanie linii Grodzisk Wlkp - Kościan

Po wybudowanej w 1881 roku linii kolejowej Grodzisk - Opalenica zaczęły powstawać kolejne. W 1901 roku powstała linia Grodzisk – Kościan, która zapoczątkowała jednocześnie przebudowę dworca kolejowego i budowę kładki kolejowej nazywanej "grodziskim mostem", którą niestety rozebrano w grudniu 2010 roku. Połączenie kolejowe z Kościanem miało zabezpieczyć dowóz buraków do planowanej cukrowni w Ujeździe, jaką zamierzali wybudować Żółtowscy. W 1905 roku wybudowana została także linia Grodzisk - Wolsztyn, a w 1909 roku linia Grodzisk- Luboń. W tym samym okresie powstała także lokomotywownia, wieża ciśnień i budynki z mieszkaniami dla rodzin kolejarskich.

Marzec 1901. "Wielkopolanin" donosił: "Tor pod kolej żelazną z Kościana do Grodziska ma być wykończony najpóźniej do 1 października. Cały ten tor mający 28 kilometrów długości tak daleko już wykończony, że mało brakuje do zdziałania. Tylko pewnej nieznacznej części tego toru (50 metrów) gdyż dyrekcja kolei układa się z Bractwem Strzeleckim o odstąpienie, a tymczasem właścicielem jest od roku 1798 nie Bractwo, tylko kto inny. Bractwo Strzeleckie tylko ma prawo odbywać na tym gruncie uroczystość strzelecką i strzelanie do tarczy w Zielone Światki. Właściciel tylko pod pewnymi warunkami chce pozwolić na usypanie toru na swoim gruncie. Sprawa dotąd nierozstrzygnięta"

Plastowo:

W dniu uruchomienia linii szerokotorowej Kościan – Grodzisk, oddano również do eksploatacji odcinek linii wąskotorowej Wielichowo – Ujazd, który miał 13,2 km długości, będąca częscią Śmigielsiej Kolei. Kolej ta w latach 1901/02 i 1902/03 odnotowała straty spowodowane brakiem dochodów z uruchomionej linii Wielichowo – Ujazd. W związku z tym zarząd kolejki zadecydował z dniem 1maja 1903 r. zawiesić ruch osobowy na tej linii, a ruch towarowy prowadzić w miarę potrzeby. Nie dało to jednak spodziewanych efektów i 14 sierpnia 1905 r. zarząd otrzymał zezwolenie na całkowite zniesienie ruchu pociągów i rozbiórkę odcinka z Łubnicy do Ujazdu. Ostatni pociąg po tej trasie przejechał 30 listopada 1905 roku.

Linia Grodzisk - Kościan była opleciona kolejkami folwarcznymi o rozstawie 600mm, gdzie wagoniki z płodami rolnymi były ciągnięte przez konie do gospodarstw/folwarków. Było tego sporo: Ujazd-Grąblewo, Ujazd-Ptaszkowo, Cykowo-Cykówko, sieć folrwaczna w Plastowie Sepnie i Bonikowie.

Rozkład z 1903 roku:

Kartki z historii:

• Rok 1902 Kościan-Grodzisk - W pobliżu wsi Kiełczewo stało się nieszczęście. Konie gospodarza Szczawika z Kiełczewa spłoszyły się na widok pędzącego pociągu i zamiast przejechać szyny kolejowe, skierowały się wzdłuż szyn prosto pod pociąg. Woźnica nie mógł ich powstrzymać. wskutek zderzenia z pociągiem jeden koń został zabity na miejscu. Szczawik wypadł na drugą stronę toru kolejowego i odniósł ciężkie rany w głowę i na nogach. Drugi koń również pokaleczony.
• Rok 1906 Grodzisk - W wagonie IV klasy pociągu osobowego z Opalenicy do Grodziska przyszło pomiędzy podróżnymi przy omawianiu sprawy polskiej do szczególnie ostrej dyskusji, z której powstała ogólna bijatyka. Podobno pewnej Niemce nie pozwolono usiąść. Takiemu postępowaniu zgorszyła się pewna kobieta Polka i przy następnej stacji pochwyciwszy w kącie stojący kij, obiła raz po raz kłócących się , a następnie wyskoczyła z pociągu. Zanim opatrzeni batami oprzytomnieli, pociąg już znów był w biegu.
• Rok 1907 Opalenica-Grodzisk - Jacyś złośliwi ludzie położyli na tory kolejowe pod Opalenicą kilka wielkich kamieni oraz kawały drzewa chcąc przez to spowodować wykolejenie pociągu. Wracający tamtędy do domu nauczyciel Paichert z Terespotockie spostrzegł przeszkodę i na dany znak przez siebie zdołano pociąg nadchodzący z Grodziska jeszcze w czas zatrzymać. Za pomocą personelu kolejowego usunięto przeszkodę, po czem pociąg ruszył ostrożnie do przodu. Za sprawcami czynu podjęto energiczne poszukiwania.
• Rok 1910 Opalenica-Grodzisk - Pod Urbanowem na torze kolei z Grodziska do Opalenicy spłoszyły się konie pewnego gospodarza i wpadły na nadjeżdżający pociąg. Lokomotywa zdruzgotała wóz, konie i woźnica uszli cało.
• Rok 1912 Grodzisk - Przy odwożeniu piwa grodziskiego na dworzec kolejowy w Grodzisku uwiesiło się dwóch chłopców u dyszla tylniego wozu, który był przyczepiony do pierwszego. Obaj chłopcy spadli pod koła kiedy konie szarpnęły na widok nadjeżdżającego pociągu. Przy czem jeden został na miejscu zabity, drugiemu złamało koło rękę.

Lata 1902-1908 - powstanie linii Luboń - Grodzisk Wlkp - Wolsztyn

Ciekawą historię ma linia z Lubonia do Wolsztyna, która miała wkrótce powstać. Fragment artykułu, autorstwa regionalisty i pasjonata szeroko pojętego kolejnictwa Michała Wencla:

Każdy z nas chociaż raz w życiu korzystał z transportu kolejowego na linii Grodzisk – Poznań. Podróżując tą linią podziwiał piękną panoramę Grodziska. Nikt jednak pewnie nie wie, że o mały włos linia ta ominęła by Grodzisk i nigdy by tu nie powstała. A było to tak. W dniu 04.03.1902r. w Stęszewie odbyła się narada poświęcona budowie linii kolejowej z Poznania przez Stęszew do Modrza. Na naradzie tej spotkali się możni ówcześni właściciele tych że ziem. Część z nich dążyła za powstaniem linii, a część była przeciwna. Do grupy przeciwników należał Pan Niegolewski z Niegolewa którego majątek znajdował się 7 km od Opalenicy oraz częściowo Pan hr. Jan Żółtowski, właściciel klucza dóbr w Ujeździe, obejmującym Ptaszkowo oraz Grąblewo. Ten pierwszy z nich był przeciwny z powodu tego, iż jest to duży koszt i że linia ta będzie przebiegać daleko od jego plantacji. Uzyskał on poparcie ówczesnych posłów, co pozwoliło stworzyć mu silną opozycję. Natomiast Pan hr. Jan Żółtowski zmierzał do realizacji linii kolejowej tzw. "wariantu południowego", linia ta wiodła by przez Stęszew, Modrze, Granówko do stacji Ujazd, gdzie nastąpiłoby skrzyżowanie z linią kolejową Opalenica – Kościan. Stąd krótka łącznica z pominięciem Grodziska łączyła by się w Młyniewie z linią sulechowską.

Na naradzie tej byli także obecni ludzie z Ministerstwa Kolei Żelaznej wysłuchali oni wszystkich opcji za i przeciw. W 1905r Ministerstwo Kolei Żelaznej wystąpiło z wnioskiem (zatwierdzonym następnie przez parlament) w sprawie budowy linii kolejowej Grodzisk – Luboń w wersji tzw. "północnej" czyli takiej jaką znamy dziś. Na ten cel ministerstwo przeznaczyło kwotę 3 milionów marek, natomiast po 275 tysięcy marek miały przeznaczyć powiaty: poznańsko – zachodni oraz grodziski. Sejmik pierwszego z powiatów zaciągnął od razu na ten cel pożyczkę natomiast sejmik drugiego z powiatów bardzo długo wahał się co zrobić. W 1905 roku zwołano Sejmik Powiatowy w Grodzisku, który według Pana Żółtowskiego stanowił "burzę w szklance wody". Rzecznikami wariantu "północnego projektu" byli: książę Zdzisław Czartoryski (właściciel Granowa, Kubaczyna, Kąkolewa, Niemierzyc i Strzępinia) oraz Konstancja Mielżyńska (właścicielka Kotowa oraz Woźnik). Jej to właśnie głos zadecydował o budowie linii kolejowej w obecnym kształcie.

Oficjalne otwarcie tej linii nastąpiło 1 lipca 1909 roku. A oto jak to wydarzenie przedstawia "Dziennik Poznański": "Kolej z Poznania przez Stęszewo do Grodziska oddana została wczoraj do żytku publicznego. Nowa ta linia kolejowa ma doniosłe znaczenie przede wszystkim dla Stęszewa. Akt otwarcia odbył się z udziałem przedstawicieli władz państwowych i komunalnych. O godzinie 13.00 nadjechały umajone nadzwyczajne pociągi z Poznania i Grodziska na dworzec w Stęszewie, gdzie zgromadziło się mnóstwo osób. Gdy goście w liczbie około 100 wychodzili z pociągu, zagrała muzyka 6 pułk z Poznania.

Rozkład z 1919 roku:

Rozkład z 1939 roku:

Źródła: Jacek Gawron (Towarzystwo Miłośników Ziemi Grodziskiej) Michał Wencel

Linię otwarto 10 grudnia 1881 i połączyła ona Grodzisk Wielkopolski z Opalenicą. 1 października 1901 przedłużono ją łącząc Grodzisk z Kościanem. W 1989 roku na odcinku Kościan – Grodzisk Wielkopolski zamknięto ruch pasażerski, a dwa lata później na pozostałym odcinku linii. Ruch towarowy najdłużej utrzymał się na odcinku Grodzisk - Plastowo i dokońca prowadzono go parowozami (2000 r.).

Od 2003 jeździmy na tej linii drezynami. Trasa nie jest wymagająca. Linia poprowadzona jest przez teren typowo rolniczy oraz malownicze tereny kanałów Obry. Nad rzekami i kanałami przerzucono kilka ciekawych mostów. Najwiekszą atrakcją są Wielkopolskie Piramidy. Tak nazwana została grupa 4 kurhanów z późnego okresu kultury unietyckiej (1700-1500 lat p.n.e.)

Sepno 1914